علی امید
شهر ترابزون ترکیه

روزشنبه شانزدهم فبروری ۲۰۱۳ سیمیناری در دانشگاه تخنیک قره دینز شهر ترابزون تحت عنوان «بررسی وضعیت افغانستان و هزاره ها بعد از طالبان در ده سال اخیر» با حضوراساتید دانشگاه ها، نویسندگان، شخصیت های فرهنگی سیاسی ترکیه و افغانستان در مرکز فرهنگی عثمان توران دانشگاه قره دنیز برگزار گردید. در این سیمینار، رسانه های مختلف ترکیه اعم از تلویزون ملی، روزنامه ها و تلویزون های شخصی این کشور، برای تحت پوشش قرار دادن و تهیه گزارش حضور داشتند.

سیمینار با پخش همزمان سرود ملی دو کشور ترکیه و افغانستان و با مجری گری خانم توباء انال محبی آغاز شد. اولین سخنران آقای داکتر کمال اوچنونجو مدیر تحقیقات انستیوت قره دینز بود. وی برگزاری این نوع برنامه ها را برای رشد و تحکیم رابطه بین ترکیه و افغانستان بسیار مفید خواند و از زحمات انجمن فرهنگی و همبستگی هزاره های افغانستان – ترکیه و تلاش های شخص رئیس انجمن اظهار قدر دانی نمود و خواستار همکاری های بیشتر بین دو نهاد فرهنگی هزاره ها و مرگز تحقیقاتی قره دینز شد.

انجنیر در محمد صالحی رئیس انجمن فرهنگی و همبستگی هزاره های افغانستان از تمام مهمانان بخصوص استادان و دانشجویان به خاطر شرکت گسترده آنان در سیمینار قدردانی نمود و به پیشرفت و رشد مردم افغانستان به خصوص هزاره ها در قسمت تعلیم تربیه، تحصیلات عالی در خارج و ایجاد هماهنگی و همبستگی میان روشنفکران و دانشجویان، مهاجرین در سراسر دنیا تاکید کرد. ایشان خواستار مسلکی شدن جوانان در همه ی امور وظایف و رشته ها و خواستار همکاری دولت ترکیه برای افزایش دانشجویان افغانستانی و به خصوص هزاره ها در ترکیه شد. آقای در محمد صالحی ضمن تاکید بر موثر بودن اینگونه برنامه ها گفت که به باور من این نوع برنامه ها باعث رشد فرهنگی، فکری و آشنایی کشورهای میزبان می گردد و آنان با مردم ما از نزدیک آشنا می شوند.

در بخشی از سیمینار، کلیپ تصویری از مکان های تاریخی و دیدنی افغانستان با آهنگ احمد ظاهر و داود سرخوش با تصاویر مختلف از افغانستان نمایش داده شد.

آقای سجاد حسین سخنران دیگر این سیمینار، اظهار خوشی نمود که همه افغان ها به خصوص هزاره ها به فکر مردم و وطن شان هستند. او از دولت ترکیه و برگزار کنندگان این سیمینار تشکر و قدردانی نمود. وی پارچه شعر وحدت و همدلی به لهجه هزارگی را به خوانش گرفت:

تا که یکدل نه بشی جنجال و جنگ برار
ده بلی گلزارمو بارون سنگه برار
مو زیک ملک ووطن مو زیک دشت ودمن
مو گل های یک چمن مویی عضوی یک بدن
خون از مه خون تو هر دو یک رنگه برار
ده بلی گلزار مو بارون سنگه برار
ازبک و تاجک یکه، ازره و اوغو یکه
شیعه و سنی یکه دری پشتو یکه
نفاقه، مکر دشمو، چال و نیرنگه برار
ده بلی گلزارمو بارون سنگه برار
بیا دلای خو واز کنی بیت آشتی ساز کنی
دیگه لب لونجه بسه بیا که کمتر ناز کنی
ملک از مو تنگ نیه دلای مو تنگه برار
تا که یکدل نه شی جنجال و جنگ برار
ده بلی گلزارمو بارون سنگه برار

آقای مرتضی کوهستانی دانشجوی فوق لیسانس در دانشگاه قره دنیز تکنیک ترکیه در مقاله ی خود به سیاست افغانستان از قرن 19 میلادی به بعد که همزمان با بازی های سیاسی انگلستان و روسیه تا ختم امپراتوری روسیه و زمینه سازی خضور روسیه در افغانستان توسط هواخواهانش اشاره کرد و گفت که بعد از حملات قشون سرخ شوروی، این کشور از یاد تمام مملکت ها میرود تا اینکه جنگ های داخلی افغانستان شکل گرفت و بعد از ان طالبان بوجود آمدند. آقای کوهستانی ضمن تاکید بر اتفاق و همبستگی جوانان افغانستان گفت که ما تنها از راه فرا گیری علم و دانش می توانیم به اهداف من برسیم.

در قسمتی دیگر از این سیمینار و در وقفه ای کوتاه، نمایشگاه فرهنگی هزاره ها که شامل تصاویری از هزاره جات توسط علی امید دانشجوی مقطع ماستری در دانشگاه معمار سنان ترکیه تهیه شده بود و صنایع دستی شامل لباس های افغانستانی به خصوص لباس های محلی هزارگی که توسط انجمن فرهنگی و همبستگی هزاره های افغانستان – ترکیه آماده شده بود، توسط شهردار اکچه اباد محترم شفیق ترکمن و معاون ریاست معارف شهر ترابزون اقای سلیمان چکر و و معاون رئیس دانشگاه قره دینز حکمت اکسوز افتتاح گردید و شرکت کنندگان سیمینار از این نمایشگاه زیبای فرهنگی دیدن کردند.

سخنران دیگر سیمینار، پروفیسور داکتر حکمت اکسوز معاون رئیس دانشگاه قره دنیز از رابطه بین ترکیهو افغانستان از دوران شاه امان الله خان و مصطفی کمال اتاترک تا به امروز صحبت نمود و یادآوری نمود که در جریان جنگ استقلال ترکیه، جنرالان ترکی طی یک قرارداد تعلیمات عسکری بین دو کشور به کابل می رفتند که این نشانه ی دوستی دیرینه بین دو کشور برادر، دوست و هم دین بود. ایشان خواستار تقویت این دوستی های بادوام توسط برگزاری بیشتر این نوع سیمینارها و برنامه های شد.

داکتر محمد تیز جان استاد تاریخ دانشگاه قره دینز نیز در سخنرانی خود گفت: هزاره ها قبل از اینکه به اسم هزاره شناخته شوند به نام های خلج، قرلوخ و ترکمن یاد می شدند و از جمله سکاها و کوشانی ها را یاد نمودند که در آن زمان هزاره ها نقش فعال داشتند در بین این مردم سکه های به چاپ رسیده است چهره های مردم هزاره در آن به خوبی هویدا است.

پروفیسور داکتر بلیگی هان اتسیز گوکدا استاد زبان و ادبیات ترک، دانشگاه کیرک قلعه یکی از سخنرانان بود که در مورد زبان و لهجه هزاره ها و ارتباط زبان هزارگی و زبان ترکی صحبت نمود و یاد آور شد که بیشتر کلمات هزارگی اصالت ترکی دارند و افزود که هزاره ها ادامه ای هون ها ، یفتلی ها و خلج ها می باشند. ایشان خواستار تحقیقات جدی در میان هزاره ها با گرفتن مصاحبه ها و ضبط کردن تحقیقات کلتوری فرهنگی و زبان هزاره ها و در جمع ارتباط آن با کلتور فرهنگ و زبان ترک شدند.

داکتر خانم نسلیهان دوراک استاد تاریخ، دانشگاه اینونو از برگزار کنندگان و تمام اشتراک کننده ها به خصوص استادان و دانشجویان قدردانی کرد. ایشان از تاریخ مردم هزاره ها قبل از چنگیز خان و بعد از چنگیز خان و اصالت هزاره ها بحث نموده و از نژاد مردم هزاره صحبت نمود. خانم نسلهان گفت که هزاره ها از اقوام قدیمی ترک نصب می باشند و باید برای تاریخ و کلتور هزاره کار های جدیتر از طرف محققین، روشنفکران و اکادیمیسن ها صورت بیگرد. ایشان خواستار اتحاد هزاره ها در سراسر دنیا شدند و تاکید کرد که امروز هزاره ها بیش از هر وقت دیگر نیاز به همبستگی و اتحاد دارند .

استاد محمد اسحاق فیاض نویسنده، مورخ و تحلیلگر سیاسی در ارتباط وضعیت اجتماعی هزاره ها در ده سال اخیر صحبت نمود و گفت که یکی از مهمترین دستاورد های جامعه هزاره تغییر ذهنیت اجتماعی هزاره ها از باور های سنتی به نگاه مدرن و جدید است که در سایه آن نسل جدید هزاره ها به عمل دانش اندوزی روی آورده اند. مشارکت سیاسی هزاره ها در عرصه انتخابات و حضور در رده های حکومتی و همچنان خواسته های مشروع خود در قالب تظاهرات مسالمت آمیز مدنی و از دست آورد های دیگر جامعه هزاره برشمرد و همچنین به چالش های فراروی هزاره اشاره نمود و یاد آور شد که تداوم انحصارگری و رقابت های قومی و گسترش فساد در حکومت را چالش عمده جامعه افغانستان خواند و در کنار آن با رشد افراطی گری و تداوم جنگ در افغانستان همراه گردید. طوری که جامعه جهانی توان مقابله با افراطی گری را نداشت و همچنین در کنار این چالش تبعیض، انحصار و خروج هزاره ها از بدنه قدرت که از چهار وزیر به دو وزیر تقلیل یافت از چهار والی به دو والی و از چهار سفیر به یک سفر تقلیل پیدا نمود که از چالش های فراروی جامعه هزاره در ده سال گذشته می توان بر شمرد.

آقای فیاض به عدم توسعه هزاره جات و صرف بیشتر کمک های جامعه جهانی در مناطق جنوبی اشاره نمود و گفت که جامعه ی جهانی که مظهر دموکراسی در افغانستان بود نسبت به هزاره ها در کنار حکومت افغانستان تبعیض روا داشتند و هزاره جات بار دیگر تداوم تبعیض را تجربه کرد. او در ادامه به چالش های درونی هزاره ها اشاره نمود و ایجاد فاصله میان طبقه ای نخبه در راس هرم اجتماهی هزاره ها و نسل جوان تحصیل کرده را تجزیه و تحلیل نمود و گفت که رهبران سیاسی ما در طول ده سال گذشته فرصت کسب تجربه سیاسی و حکومت داری را برای نسل جوان تحصیل کرده هزاره نداده و فراهم نکرده اند.

در پایان، علی کیانی سکرتر دوم و مسوول امور فرهنگی سفارت افغانستان مقیم انقره در این جلسه در مورد رشد فرهنگی و سیاسی هزاره ها در یک دهه ی اخیر به خصوص از افزایش چشم گیر دانشجویان هزاره ها در دانشگاه های افغانستان و رو آوردن هزاره ها به تعلیم و تربیه و همچنان رشد سیاسی هزاره ها با ساختار احزاب های مختلف و تجربه ای دموکراسی با شرکت فعال در انتخابات پارلمان و ریاست جمهوری در افغانستان یاد آور شد و آن را نشانده دهنده ای صلح خواهی مردم هزاره خواند.

Not: Haber yazılarının kaynağı ( http://www.wahdatnews.com/farsi/ ) 

Afganistan Hazaraları Derneği