مراسم بزرگداشت ازعید سعید قربان، بررسی مشکلات مهاجرین افغانی و پیدا نمودن راه حل آن در کشور ترکیه

 

تاریخ 25 میزان 1392

این مراسم  توسط انجمن فرهنگی و همبستگی هزاره های افغانستان – ترکیه در حالی صورت گرفت که بیش از ده ها مهاجر و محصلین افغانی با حضور داشت داکتر مراد کدیر توپچو رئیس موسسه خیریه  IHH (بنیاد خیریه کمک های انسانی و حقوق بشری ) ، عبدالرحیم شیمشک رئیس  بنیاد جوانان آنادولو  ، مدیر بخش خدمات اجتماعی ولایت ترابزون ، خان محمد رجبی از قنسولی افغانستان مقیم استانبول ، محمد اخلاص نماینده مهاجرین شهراستانبول و علی امید به نماینده گی از محصلین شهر استانبول  در سالون کنفرانس شاروالی شهر ترابزون اشتراک داشتند .

مراسم بررسی مشکلات مهاجرین با بر نامه ی ذیل برگزار گردید:

 1ـ  تلاوت قرآن کریم توسط  ( قاری عبدالحکیم )

2ـ  سرود ملی ترکیه و افغانستان

3ـ  آغاز پروگرام رئیس انجمن همبستگی و فرهنگی هزاره های افغانستان ـ ترکیه توسط  (آقای دورمحمد صالحی)

4ـ  صحبت مهمانان ویژه (داکتر مراد کدیرتوپچو رئیس مؤسسه آی اچ اچ و نماینده بنیاد جوانان آنادولو)

5ـ  دکلمه شعر توسط (نبی یوسفی محصل سال دوم انجنیری برق و مخابرات)

6ـ  سخنرانی رئیس انجمن محصلین هزاره افغانستان ( آقای بصیر اکبری)

7ـ  سرود کودکان مهاجرین

8ـ  سلایت دلائیل مهاجرت توسط (علی محمدی محصل سال سوم انجنیری کامپیوتر)

9ـ سخنرانی نماینده مهاجرین( اقای داکتر محبوب حسینی)

10ـ  شعر توسط ( مرضیه علی شاهی)

11ـ  نمایش فیلم«مادر» ( کارگردان و تهیه کننده عباس محمدی)

 12ـ  سخنرانی پایانی (آقای صالحی)

 در آغاز پروگرام اقای دور محمد صالحی رئیس انجمن همبستگی و فرهنگی هزاره های افغانستان ـ ترکیه یاد نمودند که :

 افغانها بیشترین گروه پناهندگان در جهان به شمارمی روند که طی چهار دهه اخیر به کشورهای مختلف پناه آورده اند. در این میان ترکیه حدود ده سالی است که میزبان پناهندگان افغانی است که به  کمیساریای عالی سازمان ملل برای انتقال به کشور امن ثبت نام کرده اند. اما متاسفانه کمیساریای عالی سازمان ملل براساس معیارهای حقوق بشری که در منشور سازمان ملل آمده است، با آنان برخورد نمی کند. و حتی این سئوال در ذهن بسیاری از پناهندگان افغان در ترکیه وجود دارد که آیا کمیساریا ما را به عنوان یک انسان پناهنده قبول دارد؟. اگرمارا به عنوان انسان پناهنده قبول دارد، آیا ما براساس ماده 1 و 2 اعلامیه جهانی حقوق بشر از حقوق مساوی و بدور از تبعیض برخور دار هستیم یانه؟.

 کمیساریای عالی سازمان ملل در ترکیه در موارد زیر با پناهندگان افغان تبعیض روا می دارند:

1- بیش از 6 ماه است که کلیه کارهای شان را در مورد پناهندگان افغان تعطیل کرده اند و به پرونده آنان رسیدگی نمی کنند. و هنوز روشن نیست که این مدت کی به پایان می رسد زیرا براساس گفته برخی از مقامات این کمیساریا حتی ممکن است شش ماه دیگر این رکود برای پناهندگان افغان تمدید شود و هم اکنون بیش ازچند سال است که پناهندگان افغان نمی دانند که آنان به عنوان پناهنده مستحق مصاحبه و تعیین تکلیف از سوی کمیساریای عالی سازمان مللل هستند یانه؟.

2- تعداد زیادی از پناهندگان افغان از سال 2008  به بعد قبولی دارند، سالهاست که از تعیین کشوری خبری نیست. نمایندگان کمیساریا که در شهرها سفر کرده اند و نیز کسانی که به دفتر کمیساریا در آنکارا و وان مراجعه کرده اند و یا تلفن زده اند، مسئولین کمیساریا جواب های متناقض و متفاوت داده اند. از قبیل:

  الف-   پرونده پناهندگان افغان را کشورهای مهاجرپذیر قبول نمی کند. اما زمانی که پناهنده ای سئوال می کند که پرونده من در کدام بخش قرار دارد؟. جواب می دهند: در بخش حقوقی کمیساریا!. سئوال این است وقتی کمیساریا دوسیه پناهندگان افغان را به بخش تعیین کشوری ارسال نکند و آرا رافع نشوند، چگونه کشورهای مهاجرپذیر قادر به پذیرش آنان خواهد بود؟. آیا بخش حقوقی کمیساریا که باید به حقوق پناهندگان احترام بگذارد، خود به زندان طویل المدت برای پرونده های پناهندگان افغان تبدیل نشده است؟. آیاچنین پاسخی از سوی مقامات کمیساریا برای پناهندگان قابل قبول است؟.

  ب-   گفته می شود که ترکیه برای پناهندگان افغان کشور سوم به شمار می رود به همین دلیل از سهمیه تعیین کشوردیگری کمتر برخور دارند و آنان باید به کمیساریای سازمان ملل در تهران، دوشنبه و اسلام اباد مراجعه می کردند. سئوال این است که براساس کدام ماده از كنوانسيون‌ مربوط‌ به‌ وضع‌ پناهندگان  مصوب 28 جولای 1951 ژنف، پناهندگانی که به کشور سوم به کمیساریا پناهنده می شوند، از سهم تعیین کشوری اندک برخوردار باشند؟. آیا کمیساریا با پناهندگان ایرانی و یا عراقی در کشورهای مالزیا و اندونزیا همان برخورد را می کند که کمیساریای ترکیه با افغانها می کنند و می گویند که مالزیا و اندونزیا کشورسوم برای آنان است؟. اگر در دفاتر کمیساریا با همه پناهندگان به صورت مساوی رسیدگی می شود پس چرا کمیساریای عالی سازمان ملل در ترکیه این تبعیض را در مورد افغانها اجرا می کنند؟. و یا در کدام جای از قوانین پناهندگی رایج در کمیساریا نوشته شده است که ترکیه برای افغانها کشور سوم است و اساسا کشورسوم برای یک پناهنده ه معنایی دارد؟

 از سوی دیگر مقامات سازمان ملل از وضعیت دفاتر کمیساریا در ایران، تاجیکستان و پاکستان به خوبی آگاهند، پناهندگان افغان در تاجیکستان حتی برای رفتن به دفتر این کمیساریا امنیت ندارند و اموال آنان را غارت می کنند و این دفتر از اختیارات لازم برای اعطای پناهندگی برخوردار نیست. در پاکستان نه شرایط امنیتی برای پناهندگان مساعد است ونه آنان به حقوق شان می رسند، زیرا دلالان پناهندگی فرصت نمی دهند تا پناهنده واقعی تشخیص داده شود و کمیساریای پاکستان از اختیارات گسترده ای مانند دفترکمیساریا در ترکیه برخوردارنیست. در ایران نیز همین مشکل وجود دارد، مقامات سازمان ملل به خوبی می دانند که پرونده های پناهندگان از زیرنظر وزارت استخبارات ایران می گذرد، یا به عبارت دیگر پناهندگان قبول شده در این کمیساریا در تهران؛ تا مورد قبول استخبارات ایران نباشد، کسی از این کشور خارج شده نمی تواند. در چنین شرایطی آیا پناهندگان سیاسی، مذهبی، همجنسگرایان و نویسندگان و خبرنگاران، و حتی بسیاری از پناهندگان اجتماعی، چگونه می توانند در کمیساریای تهران در خواست پناهندگی بدهند؟. درکمیساریای تهران فقط برخی از زنان بیوه می توانند در خواست پناهندگی بدهند، آن هم فقط کسانی که برگه اقامت در ایران را داشته باشند و بقیه زنان بی سرپرست که مدارک اقنامتی ندارند، از فرصت در خواست پناهندگی برخور دار نیستند.

به هرحال توجیهات یادشده از سوی مقامات کمیساریا مورد قبول پناهندگان افغان نیست و ما می خواهیم که کمیساریا عالی سازمان مللل متحد در امور پناهندگان به مشکلات پناهندگان افغان توجه نمایند و پرونده قبول شدگان را از بخش حقوقی خارج و به بخش تعیین کشوری ارسال نماید و سهمیه تعیین کشوری را برای افغانها بالا ببرد.

2- طولانی بودن تاریخ مصاحبه

به دلیل شرایط سختی که در افغانستان و ایران برای افغانها وجود دارد، در سال 2012 هزاران پناهنده افغان به ترکیه آمده و به کمیساریا درخواست پناهندگی داده اند، اما کمیساریا برای بسیاری از آنان سه تا چهار سال بعد وقت مصاحبه تعیین کرده است. روشن است که این افراد در طول این مدت از نظر حقوق پناهندگی بلاتکلیف هستند و هیچ نوع حمایتی از سوی کمیساریا به عمل نمی آید، نه حمایت مالی می شوند و نه ازبقیه خدمات اجتماعی برخوردار هستند. سئوال این است که کمیساریا براساس چه معیار و اصولی، حقوق پناهندگی آنان را نادیده گرفته و مهارجرین را چندین سال بلاتکلیف رها می کند؟.

تقاضای ما این است که به مشکلات هزاران پناهنده ای که در سال 2012 آمده اند و با مشکلات زیادی در ترکیه مواجه هستند، توجه شود و زمان مصاحبه ها راتغییر داده و به جلو اندازند، تا از بی سرنوشتی و انتظار کشنده رهایی یابند.

3- برخورد نامناسب با پناهندگان

احترام به کرامت انسانی اولین ماده اعلامیه جهانی حقوق بشر است، اما مامورین کمیساریا چه درجلو دفاترکمیساریا در انکارا، وان و استانبول و چه در پاسخ گویی به تلفن ها، برخورد نامناسب و جواب های خارج از عرف اخلاق می دهند و پناهندگان این نوع برخورد را اهانت به خود تلقی می کنند. از آنجایی که پناهندگان افغان بیشترین بلاتکلیفی را نسبت به بقیه پناهندگان دارند، بیشترین مراجعه کننده نیز آنان هستند، اما آنان بجایی که از مسئولین کمیساریا توسط تلفن یا جلو دفتر جواب درست بشنوند، با جواب های مایوس کننده و اهانت آمیز مواجه می شوند، جوابهای از این قبیل: شما ها هرگز تعیین کشوری نمی شوید، شماها را کشورهای غربی قبول نمی کند، کجا می خواهید بروید، همین ترکیه برای شما اضافی است، افراد بی سواد را کشورهای غربی قبول نمی کند، شما اصلا برای چه به ترکیه آمدید، اینجا برای شما کشور سوم به شمار می رود به پرونده شما رسیدگی نمی شود، حالا حالا بخواب تا کشورت آرام شود برتان می گردانیم افغانستان و…

اگرحرفهای ما راباور ندارید، توصیه می کنیم که یک مامور مخفی بگذارید و ببینید که مسئولین کمیساریا با پناهندگان و بخصوص پناهندگان افغان و بخصوص  مامورانی که به زبان فارسی برای پناهندگان جواب می دهند، چگونه برخورد می کنند و چه جوابی و باچه لحنی به پناهندگان جواب می دهند.

سئوال این است که آیا کمیساریا تاکنون به تاثیرات منفی روحی و روانی که این گونه جوابها بالای پناهندگان می گذارد توجه کرده است؟ آیا کدام روان شناس در کمیساریا یافت می شود که تاثیرات منفی چنین  جواب هایی را تحلیل علمی کند؟. آیا کرامت و اخلاق انسانی در پاسخ گویی به پناهندگان از سوی کمیساریا رعایت شده است؟.

4- مشکلات کار و معیشت زندگی

کمیساریا تقریبا به همه پناهندگان افغان گفته اند که سالهای سال در ترکیه خواهند ماند، چنانچه که آنان سالها بدون سرنوشت مانده اند. این درحالی است که پناهندگان حق کار در ترکیه را ندارند و از سوی کمیساریا نیز هیچ کمکی صورت نمی گیرد. دولت ترکیه در واقع در برابر کارغیر قانونی پناهندگان اغماض  و چشم پوشی می کند که از این بایت ممنون دولت ترکیه هستیم. اما این وضعیت خود مشکلات زیر را بخصوص برای افغانهایی که سالها در ترکیه می مانند به وجود آورده است:

  الف –  اخراج زود هنگام

معمولاشرکت ها و فابریکه های بزرگ به هیچ وجه کارگران پناهنده را نمی پذیرند و فرصت های کاری برای پناهندگان با کارفرمایانی میسر است که کارگاههای کوچک دارند و آنان به محض این که نیاز موقتی شان برای کار برطرف شد، کارگر پناهنده را اخراج می کنند و پناهنده هیچ حق اعتراضی هم ندارد.

  ب-   کارهای سخت و شاقه

کار آسان برای پناهندگان مسیر نیست.معمولا کارهای سخت و سنگین و یا کاری که مزد اندک دارد و کار گران ترک انجام نمی دهند، نصیب کارگران پناهنده می شود. شما تصور کنید پناهندگانی که کار سخت انجام نداده اند، با چه مشکلاتی زندگی شان را در ترکیه ادامه می دهند.

  ج-  کمترین دست مزد

پناهندگان از کمترین دست مزد برخوردار هستند، بعنوان مثال یک کارگر ترک 800 تا 1000 لیر به اضافه هزینه بیمه دستمزد دریافت می کند، اما سهم کارگر پناهنده بدون بیمه 600 تا 650 لیراست.

   د-  کار بیشتر

یک پناهنده مجبور است بیشترین کاررا انجام دهد، هم کارگران ترک از پناهندگان کار بیشتر می کشند و هم کارفرمایان سخت ترین کارها به کارگران پناهنده می دهند.

  ه-  نپرداختن دستمزد مهاجرین

 و سرانجام این که از آنجایی که کارگران پناهنده از حمایت های حقوقی کارگری برخوردار نیستند، برخی از کارفرمایان دستمزد کارگران پناهنده را نمی دهند و این کارگران به دلیل این که پرونده دعوا و مرافعه برای شان درست نشود، بجای شکایت سکوت اختیار می کنند.

5- نبود نهادی برای بررسی مشکلات پناهندگان

در شهرما هیچ نهادی که پاسخ گوی مشکلات پناهندگان باشد، وجود ندارد و بارها از کمیساریا تقاضا کرده ایم که دفتر حقوق بشر در امور پناهندگان و یا اسام در شهر باز شود، تاکنون پاسخی شنیده نشده است

   در پایان ازاین که فرصتی برای شنیدن مشکلات پناهندگان افغان داده شده سپاسگذاریم و باردیگر تاکید می کنیم که ماهم انسانیم، وقتی ما را به عنوان پناهنده شناختید، تقاضا داریم ما را از حقوق پناهندگی محروم نسازید و رنجی که سالهای سال می کشیم درک کنید. باورکنید پس از سالها انتظار کشنده وقتی پناهنده افغان تعیین کشوری می شوند، از سلامت روحی وجسمی برخور دار نیستند. سئوال این است، آیا کمیساریا پناهندگان سالم را علیل و مریض و رنجور ساخته بعد برای کشورهای مهاجر پذیر می فرستند؟. ما را از بی سرنوشتی و به انتظار نشستن حتی تا 4 سال برای رسیدن  زمان مصاحبه اصلی برهانید و ما را از این رنج جانکاه نجات دهید، لطفا خود تان را بجای این پناهندگان بگذارید و بعد در ذهن تان تصورکنید انسانهایی را که سالها بی سرنوشت انتظار می کشند. ایا آنها از احساسات انسانی برخور دار نیستند؟.

کمیساریا که هیچ کمک مالی به اکثریت مطلق پناهندگان نمی کنند، ایا راهکاری برای تامین معیشت زندگی پناهندگان و نیز آموزش فرزندان آنان دارد؟. از حقوق کارگری پناهندگان چگونه حمایت می کنند؟.

اقای بصیر اکبری محصل صنف دوم مهندسی ساختمانی در دانشگاه کارا دنیز و همچنان  رئیس انجمن محصلین هزاره افغانستان در ترکیه ضمن تبریکات عیدی  با خواندن دکلمه شعر

ز اسماعیل  جان  تا  نگذری  مانند  ابراهیم

به  کعبه  رفتنت  تنها  نماید  شاد  شیطان را

کسی کو روز قربان غیر خود را می کند قربان

نفهمیده  است هرگز معنی و مفهوم قربان  را

 یاد آور شد که انجمن محصلین هزاره های مقیم ترکیه 17 سال پیش با هدف فعالیت های فرهنگی و اجتماعی در راستای معرفی و شناختن فرهنگ و تاریخ مردم افغانستان و مخصوصا مردم هزاره تاسیس شده است. در طول این سال ها فعالیت های گسترده ی در سطح کشور ترکیه با برگزاری محفل های علمی و فرهنگی داشته است . و همه سال در نمایشگاه های که از طرف دانشگاه ها و نهاد های فرهنگی و اجتماعی ترکی در بین محصلین خارجی برگزار می شود نقش فعال را در راستای معرفی و شناختن هرچه بهتر تاریخ و فرهنگی مردم افغانستان در سطح کشور ترکیه ایفا کرده است.

دیگر از صحبت کننده های بر نامه داکتر سید محبوب حسینی به نماینده گی از مهاجرین خواستارحل شدن هر چه عاجلتر مشکلات مهاجرین افغان در ترکیه ازطریق کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور آوارگان و همکاری دولت محترم ترکیه گردید

 وی سه مشکل مهم و عمده مهاجرین را قرار ذیل برشمردند :

1  حق قانونی کار و اشتغال برای مهاجرین

2  اهمیت دادن به مسئله افراد بی سرپرست

3  تداوی افراد بیمار و مسئله دوا و داکتر برای مهاجرین

اما ایشان مهمترین مشکل مهاجرین افغان موجود در ترکیه را در رابطه با کمیساریای محترم ملل متحد دانستند و آن را بلاتکلیفی طولانی مدت و نامعلوم بودن سرنوشت شان دانستند.

ایشان ادامه دادند که مهاجرین افغان موجود در ترکیه هم اکنون در برزخی گرفتار شده اند و مسئله بلاتکلیفی آنها را کم کم از پای در میاورد. ما خواستار آنیم تا سازمان محترم ملل متحد مهاجرین را به مهاجرین خوب و مهاجرین بد تقسم ننمایند ، همه می دانند که کمیساریای محترم به مهاجرین ایران نسبت به مهاجرین افغان بسیار اهمیت می دهد ؛چنانچه ایران نا امن تر از افغانستان می باشد قبول واگرنه چه دلیلی جز نگاه دوگانه کمیساریای محترم نسبت به مهاجرین می باشد.این خواسته تمام مهاجرین افغان موجود در ترکیه می باشد که قبل از اینکه مسئله این مهاجرین به یک بحران و فاجعه انسانی تبدیل شود کمیساریای محترم ملل متحد هرچه زودتر  نگرش دوگانه اش را نسبت به مهاجرین افغان موجود در ترکیه تغییر دهد و کم لطفیهای خود را جبران نماید.

اقای داکتر مراد کدیر توپچو رئیس  (بنیاد خیریه کمک های انسانی و حقوق بشری ) ترکیه

بعد از تبریکات ایام عید به تمام مهاجرین ترکیه یاد آور شد که کمک های ها ما چندان نیست اما فقط خواستم که با درد های شما احساس همدردی نموده و تا جای در حد توان ما باشد کمک می نمایم

ایشان علاوه نمود که ما دوست داشتم کمک های بیشتر برای شما نمایم اما همان طور که میدانید دنیایی اسلام امروز با مشکلات اقتصادی و سیاسی بسیار رو برو است . طبق گفته های اقای صالحی مشکلات شما مهاجرین باید از طریق نهاد های دولتی و سازمان ملل محتد حل شود .

نماینده بنیاد جوانان آنادولو عید را تبریک عرض داشته برادری و همدردی دنیایی اسلام را با مثال توضیح داد که از المان برادران مهاجر ترک ما گوشت های قربانی خود را به ترکیه برای کمک به بنیاد ما فرستاده و ما گوشت های قربانی جمع آوری شده از مردم ترکیه را به کشور های دیگر فرستادیم . ما تلاش دارم که هر گونه همکاری در حد توان ما باشد در خدمت شما باشیم .

در خاتمه اقای دور محمد صالحی یاد آور شد  : مشکلات مهاجرین را ما در یک دوسیه 10 ماده ایی به سازمان ملل محتد ، دولت ترکیه  و هم به سفارت افغانستان مقیم ترکیه تسلیم میدهیم تا مجرایی قانونی آن راه حل را پیدا نمایند، در پایان از تمام شرکت کننده گان در این محفل و تمام نهاد های کمک کننده به مهاجرین شهر ترابزون تقدیر و تشکر نمود  .

وی افزود  که در آینده ی نزدیک در رابطه با مشکلات مهاجرین افغانی در ترکیه یک برنامه دیگر نیز از طرف انجمن همبستگی و فرهنگی هزاره های ترکیه برگزار خواهد شد، که در آن برنامه از کمیساریای عالی سازمان ملل محتد در امور پناهندگان، نماینده کمیسیون حقوق بشری پارلمان ترکیه ، نماینده سفارت افغانستان و دیگر نهادهای ذیربط دعوت به عمل خواهد آمد.

 علی امیدAfganistan Hazaraları Derneği